"Ogólny program funkcjonalno-użytkowy
określający kierunki działań i rozwoju
dla projektu aktywizacji terenu dawnej fabryki benzyny syntetycznej w Policach,
wraz z koncepcją zagospodarowania terenu"
Adres: Teren Dawnej Fabryki Benzyny Syntetycznej w Policach
ul.Spółdzielcza, 72-010 Police
Inwestor: Gmina Police
Autorzy opracowania:
I. Wprowadzenie
Wstęp
Niniejsza prezentacja w formie strony internetowej, powstała jako uzupełnienie do dokumentacji opracowanej w 2018r na zlecenie Gminy Police, dotyczącej opracowania ogólnego programu funkcjonalno-użytkowego określającego kierunki działań i rozwoju oraz koncepcję zagospodarowania terenu dla projektu aktywizacji terenu dawnej fabryki benzyny syntetycznej w Policach.
Opracowanie dotyczy terenu dawnej fabryki benzyny syntetycznej w Policach (Hydrierwerke Pölitz AG istniejącej w latach 1938-1945).
Na terenie fabryki w latach jej funkcjonowania produkowano benzynę lotniczą i lubrykanty na potrzeby niemieckiej armii. W ostatnich latach wojny fabryka została wielokrotnie zbombardowana przez lotnictwo alianckie. W latach 1945-1946 pozostałości fabryki zajęte zostały przez armie radziecką, urządzenia i maszyny zdemontowano i wywieziono do Związku Radzieckiego. W kolejnych latach na terenie fabryki utworzono obiekty wojskowe – składnicę paliw i zakłady remontowo-budowlane.
Obecnie pozostałości po fabryce mają formę ruin z nielicznie zachowanymi obiektami w średnim stanie technicznym. Całość terenu jest silnie zarośnięta przez samosiewy.
Od lata 90-tych teren jest ogólnodostępny a od 2006r znajduje się pod opieką Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Polickiej „Skarb”.
Teren objęty opracowaniem zajmuje obszar ok. 132,2 ha
Na terenie dawnej fabryki zidentyfikowano 59 budynków lub zespołów budynków które ujęto w katalogu.
Na terenie występują obszary objęte ochroną konserwatorską (A i B), obszar Natura 2000 – Police Kanały.
Cały teren objęty jest obowiązującym miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego pn. „Stara Fabryka” (uchwała nr XXX/239/08 z dnia 28 października 2008r)
> Więcej na temat historii fabryki w artykule Łukasza Sochy pt „Benzyna z węgla” (PDF ~17MB).
Celem niniejszego opracowania jest przygotowanie dokumentacji stanowiącej podstawę do podejmowania dalszych działań związanych z zagospodarowaniem terenu dawnej fabryki benzyny syntetycznej w Policach a w szczególności:
- analiza i synteza informacji o stanie istniejącym zagospodarowania terenu
- wyznaczenie kierunków przyszłego zagospodarowania terenu z uwzględnieniem uwarunkowań historycznych, planistycznych, ochrony przyrody i zabytków oraz formalno-prawnych
Opracowanie niniejsze służyć może jako kompendium do przygotowania docelowego programu funkcjonalno-użytkowego który w dalszej kolejności posłuży wykonaniu dokumentacji projektowej, określenia planowanych kosztów prac projektowych i robót budowlanych.
Dodatkowo niniejsze opracowanie może zostać wykorzystany jako materiał informacyjny i promocyjny, opisujący przedmiot inwestycji na potrzeby prezentacji zamierzeń Inwestora podmiotom zewnętrznym.
Opracowanie składa się z czterech rozdziałów:
I Wprowadzenie – zawiera ogólne informacje o samym opracowaniu
II Część opisowa – zawiera zgromadzone informacje na temat istniejącego stanu zagospodarowania terenu i uwarunkowań formalnych mających wpływ na dalszy kierunek jego rozwoju. Informacje ogólne uzupełniono o wyciąg z ustaleń szczegółowych z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dotyczących terenu (załącznik 1) oraz obszerny katalog najważniejszych obiektów na terenie dawnej fabryki (załącznik 2)
III Koncepcja funkcjonalno-użytkowa – zawiera analizę uwarunkowań mających decydujące znaczenie dla ustalenia możliwych (i optymalnych) sposobów zagospodarowania terenu. W drugiej części rozdział zawiera stworzoną na bazie wniosków z analizy listę funkcji jaką teren powinien spełnić oraz koncepcję rozmieszczenia poszczególnych elementów użytkowych optymalną dla obecnego stanu zagospodarowania terenu. Treść rozdziału uzupełniają plansze rysunkowe z załącznika nr 3. Na końcu rozdziału umieszczono listę najważniejszych i najpilniejszych działań na terenie obiektu.
IV Przykłady adaptacji obiektów pofabrycznych – zawiera wizualizacje możliwych sposobów zaadaptowania na nowe cele kilku istniejących obiektów na terenie fabryki.
II. Część opisowa
Wstęp
Część opisowa opracowania zawiera zgromadzone informacje na temat istniejącego stanu zagospodarowania terenu i uwarunkowań formalnych mających wpływ na dalszy kierunek jego rozwoju. Informacje ogólne uzupełniono o wyciąg z ustaleń szczegółowych z miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dotyczących terenu (załącznik 1) oraz obszerny katalog najważniejszych obiektów znajdujących się na terenie dawnej fabryki (załącznik 2)
1. Opis ogólny przedmiotu zamówienia
Nazistowska niemiecka fabryka benzyny syntetycznej Hydrierwerke Pölitz AG istniała w latach 1938–1945. Jej założycielem był koncern I.G. Farben. W zachodniej części Hydrierwerke wybudowano Norddeutsche Mineralölwerke. Tę fabrykę smarów i olejów silnikowych uruchomiono dopiero w 1942r.
Zakłady produkowały benzynę lotniczą i lubrykanty, głównie na potrzeby Luftwaffe. Paliwo otrzymywano tu z węgla kamiennego i brunatnego, smoły oraz ropy naftowej. Do jego uzyskania stosowano tzw. metodę Bergiusa, wymagającą wysokich wartości ciśnienia i temperatury.
Zakłady zajmowały łączną powierzchnię 200 hektarów. Do obsługi tak ogromnego kompleksu zatrudniano robotników cywilnych, pracowników przymusowych, jeńców wojennych oraz więźniów obozu koncentracyjnego. Kwaterowano ich w obozach wokół Hydrierwerke. Były nimi: Nordlager, Pommernlager, Wohnschiff Bremerhaven, Tobruklager, Wullenweverlager, AEL Hägerwelle oraz KL Stutthof filia Pölitz.
Ocenia się, że w czasie II wojny światowej z głodu, chorób, wycieńczenia pracą oraz w wyniku okrucieństwa oprawców zginęło około 13 tysięcy ludzi, głównie Polaków.
Hydrierwerke Pölitz AG do końca konfliktu światowego była wielokrotnie bombardowana przez lotnictwo alianckie.
W kwietniu 1945 r. do zrujnowanego nalotami zakładu weszli Sowieci, którzy do 28 września 1946 r. demontowali obiekt. W latach 60-tych i 70-tych XX wieku, na terenie ruin Hydrierwerke utworzono obiekty wojskowe: składnicę paliw oraz zakłady remontowo-budowlane. Od początku lat 90-tych teren ten jest ogólnodostępny.
W 2008 r. utworzono tu obszar Natury 2000 — Police kanały (PLH320015).
> Więcej na temat historii fabryki w artykule Łukasza Sochy pt „Benzyna z węgla” (PDF ~17MB) .
> Tajna historia XXw Bogusława Wołoszańskiego: „Paliwo wojny” 2018r .
Teren objęty opracowaniem położony jest na północny zachód od centrum Polic i stanowi część terenu zajmowanego przez fabrykę benzyny syntetycznej w latach jej funkcjonowania.
Teren ma kształt zbliżony do prostokąta o dłuższym boku długości ok. 1.6 km, krótszym ok. 0.9km.
Główny dojazd drogą wojewódzką nr 114 i ul.Licealna od południa. Drugi dojazd drogą lokalną (ul.Kamienna) od wschodu.
Droga wojewódzka 114 – Tanowo – Nowe Warpno od strony Tanowa łączy się z drogą nr 115 – Szczecin – Dobieszczyn / Hintersee – Ahlbeck
Od północy obszar graniczy z terenem zajmowanym przez Zakłady Chemiczne Police.
W trakcie projektowania jest obecnie północna obwodnica Polic która przebiegać będzie wzdłuż północnej granicy terenu inwestycji (oddzielając ją od terenów ZChP)
Odległości od większych miast:
Szczecin – 20km
Port Lotniczy Goleniów – 63km
Gorzów Wielkopolski – 129km
Neubrandenburg (Niemcy) – 120km
Berlin (Niemcy) – 164km
Na terenie objętym opracowaniem znajduje się kilkadziesiąt obiektów budowlanych w większości w formie ruin, w nielicznych przypadkach w średnim i dobrym stanie zachowania. Cały teren mocno zagruzowany i porośnięty samosiewami.
Na cele związane z niniejszym opracowaniem wybrano 59 obiektów których dokładny opis, lokalizacja i wielkość opisana jest w punkcie 3.
W miarę czytelny układ głównych ciągów komunikacyjnych.
Na terenie znajdują się liczne obiekty podziemne (głównie liniowe – dawne kanały technologiczne)
Część obiektów podziemnych jest zinwentaryzowana i dostępna poza okresami ochronnymi zimujących tam nietoperzy.
Należy założyć że na terenie znajduje się także wiele niedostępnych i niezinwentaryzowanych obiektów podziemnych.
Teren objęty opracowaniem zajmuje obszar 1 322 700m2 (132,27ha)
2. Aktualne uwarunkowania i istniejące zagospodarowanie terenu
Planowana inwestycja obejmuje zespół działek wyszczególnionych w dalszej części opracowania, usytuowanych w obrębie miasta Police, na północny zachód od centrum. Główny dojazd z centrum Polic ulicą Tanowską (droga wojewódzka nr 114 kierunek Tanowo) i Licealną. Drugi dojazd – ulicą Jasienicką (droga wojewódzka nr 114 kierunek Nowe Warpno) i Kamienną – umożliwia dostęp do terenu od strony północnej.
Dojazd komunikacją miejską ze Szczecina – autobus linii 102 (przystanek Police Tanowska Szkoła) i 103 (przystanek Police Tanowska Szkoła).
Obecnie jedyny dostępny parking przy ul. Spółdzielczej – przy Budynkach Muzeum Skarb.
Na terenie fabryki znajduje się sieć dróg pofabrycznych umożliwiających komunikację po terenie. Stan techniczny dróg średni i zły, miejscami przejezdny tylko dla samochodów terenowych.
NATURA 2000
Część terenu inwestycji znajduje się w obrębie następujących obszarów chronionych:
- Natura 2000 Ostoja Police-Kanały (PLH320015)
Obszar ochrony obejmuje teren 100.25 ha i dotyczy sieci podziemnych kanałów długości ok. 4000m, stanowiących pozostałość po przedwojennej fabryce paliw syntetycznych.
Jest to największe zimowisko nietoperzy na Pomorzu Zachodnim (775 osobników – sezon zimowy 2003). Zimuje tu 6 gatunków nietoperzy, z czego 2 to gatunki z Załącznika II Dyrektywy Rady 92/43/EWG
Ochrona dotyczy zimowisk dwóch gatunków nietoperzy występujących na obszarze:
- Barbastella barbastellus (Mopek zachodni)
- Myotis myotis (Nocek duży)
Jako główne zagrożenia dla obszaru zidentyfikowano:
- G05.04 – wandalizm
- E03.01 – pozbywanie się odpadów z gospodarstw domowych
Organ odpowiedzialny za zarządzanie obszarem:
Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska w Szczecinie, Ul.Teofila Firlika 20, 71-637 Szczecin
Planu zarządzania dla obszaru jest w trakcie sporządzania.
W związku z powyższym należy w toku planowania przedsięwzięć brać pod uwagę:
- ROZPORZĄDZENIE RADY MINISTRÓW z dnia 9 listopada 2010 r. w sprawie przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko
- DYREKTYWĘ RADY 85/337/EWG z dnia 27 czerwca 1985 roku w sprawie oceny skutków niektórych publicznych i prywatnych przedsięwzięć dla środowiska
dla przedsięwzięć na obszarach objętych formami ochrony przyrody, o których mowa w art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody
Dla w/w przedsięwzięć wymagane jest sporządzenie karty informacyjnej przedsięwzięcia, przeprowadzenie procedury oceny oddziaływania na środowisko oraz uzyskanie decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach przedsięwzięcia.
Ochrona przyrody wynikająca z planu miejscowego
Dla terenów elementarnych MPZP 13 U, 14 U, 21P, 22P, 24P, 45 ZKE+U, 46 ZKE+U, 47 ZKE+U w miejscach wskazanych w planie miejscowym obowiązuje strefa urządzenia zieleni wolna od zabudowy, w której dopuszczalna jest lokalizacja dojazdów.
Dla terenu 23P – obowiązuje ochrona istniejących drzew oznaczonych na rysunku planu;
Na terenie objętym opracowaniem występują następujące strefy ochrony konserwatorskiej:
- Strefa ochrony konserwatorskiej (strefa B) terenu dawnej fabryki benzyny syntetycznej, dla której obowiązuje ochrona zachowawcza obiektów o wartościach kulturowych oznaczonych na rysunku planu z możliwością adaptacji na funkcje użytkowe zgodnie z przeznaczeniem terenu, tj. przystosowania obiektu, jako całości lub tylko jego części do określonej funkcji użytkowej oraz z możliwością rozbudowy obiektu,
- Strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej (strefa A) zespołu zabudowań dawnej fabryki benzyny syntetycznej, dla której obowiązuje ochrona zachowawcza obiektów o wartościach kulturowych oznaczonych na rysunku planu z możliwością adaptacji na funkcje użytkowe zgodnie z przeznaczeniem terenu, tj. przystosowania obiektu, jako całości lub tylko jego części do określonej funkcji użytkowej. Zakaz przekształcania formy zewnętrznej obiektu;
Cały teren inwestycji objęty jest obowiązującym planem miejscowym zagospodarowania przestrzennego pn. „Stara Fabryka” (uchwała nr XXX/239/08 z dnia 28 października 2008r)
Na przedmiotowym terenie ustalono następujące funkcje:
- U – teren zabudowy usługowej nieuciążliwej
- U* – teren zabudowy usługowej nieuciążliwej + dopuszczalne usługi sportu i rekreacji
- Up – teren usług publicznych
- P – tereny obiektów produkcyjnych, składów i magazynów
- Pu – tereny obiektów produkcyjno-usługowych
- ZKE – tereny zieleni krajobrazowo-ekologicznej
- KDL – tereny komunikacyjne – drogi publiczne lokalne
- KDD – tereny komunikacyjne – drogi publiczne dojazdowe
Działki objęte niniejszym opracowaniem są własnością następujących podmiotów:
- Gmina Police, dz. nr: 314/96, 314/97, 314/25, 314/94, 314/93, 314/92, 314/53, 314/52, 314/54, 314/20, 314/51, 314/22, 314/89, 314/88, 2064/5, 1973/42, 1973/43, 1973/44, 1973/45, 2631, 2398
- Infrapark Police S.A. w likwidacji, działki nr: 314/55, 1973/47, 314/56, 314/57, 314/58, 314/60, 314/59
- właściciele prywatni, działki nr 314/80, 314/85, 314/86, 2246
Po przeprowadzonych oględzinach konstrukcji wszystkich opisanych w katalogu obiektów pofabrycznych stwierdzono:
1) Stan techniczny obiektów jest bardzo zróżnicowany – od stanu awaryjnego grożącego bezpieczeństwu obiektów i ludzi przebywających w jego pobliżu, do stanu zadowalającego z możliwością ich adaptacji. Obiekty te nie są obecnie w żaden sposób zabezpieczone przed wandalizmem, jak również narażone są na czynniki atmosferyczne. Stan taki powoduje szybko postępującą, dalszą degradację wszystkich obiektów.
2) Konieczne jest jak najszybsze oznakowanie i ustanowienie stref ochronnych wokół obiektów, których stan techniczny zagraża bezpieczeństwu zdrowia i życia przebywającym w pobliżu osobom. W szczególności dotyczy to wysokich obiektów w stanie awarii budowlanej, grożących zawaleniem:
Nr. 1, 2, 3, 7, 8, 19, 20, 29, 22, 23, 24, 26, 28, 31, 32, 35, 36, 37, 38, 39.
Dla tych obiektów w chwili obecnej powinien być ustanowiony całkowity zakaz wstępu.
3) Konieczne jest jak najszybsze oznakowanie i ustanowienie stref ochronnych wokół obiektów których charakter zagraża bezpieczeństwu zdrowia i życia przebywającym w pobliżu osobom. Dotyczy to obiektów terenowych lub w nasypach terenowych przy których istnieje zagrożenie upadku z wysokości:
Nr. 4, 9, 13, 17 oraz liczne wloty do kanałów w poziomie gruntu w terenie porośniętym gęstą trawą, zalane kanały technologiczne. Konieczne jest natychmiastowe zabezpieczenie wszystkich wlotów oraz oczyszczenie miejsc, gdzie wloty te występują.
4) Na rys. nr 10 zaznaczono wstępną ocenę stanu zachowania obiektów pod kątem możliwości ich zaadaptowania i włączenia do użytku.
5) Wszystkie adaptowane obiekty wymagać będą pogłębionej ekspertyzy stanu technicznego, uzupełnionej odkrywkami elementów konstrukcyjnych oraz badaniami próbek materiałów użytych do ich budowy. Zakres badań określi projektant oddzielnie dla każdego obiektu.
6) Renowacja i adaptacja niektórych obiektów oznaczonych jako trwałe ruiny nie jest niemożliwa, jednak wymagać będzie w każdym przypadku usunięcia w pierwszej kolejności stanu awarii budowlanej oraz zabezpieczenia miejsc stanowiących niebezpieczną komunikację po terenie. Dopiero w następnej kolejności można przystąpić do analizy ich stanu technicznego pod kątem możliwości dalszego wykorzystania.
Tabela z wyciągiem z ustaleń szczegółowych dla poszczególnych terenów elementarnych
zalacznik_nr_1.pdf, ~1MB
III. Ogólna koncepcja funkcjonalno-użytkowa zagospodarowania terenu
Wstęp
Rozdział zawiera analizę uwarunkowań opisanych w rozdziale poprzednim, mających decydujące znaczenie dla ustalenia możliwych (i optymalnych) sposobów zagospodarowania terenu.
Druga część rozdziału zawiera stworzoną na bazie wniosków z analizy listę funkcji jaką teren powinien spełnić oraz koncepcję rozmieszczenia poszczególnych elementów użytkowych optymalną dla obecnego stanu zagospodarowania terenu.
Treść rozdziału uzupełniają plansze rysunkowe z załącznika nr 3.
Na końcu rozdziału umieszczono listę najważniejszych i najpilniejszych działań na terenie obiektu.
1. Analiza możliwych sposobów zagospodarowania terenu
Na bazie analizy powyższych uwarunkowań ustaliliśmy listę funkcji które przewidzieć należy na terenie danej fabryki.
Infrastruktura komunikacyjna (drogi + ścieżki pieszo-rowerowe, parkingi), umożliwiającej dostęp do poszczególnych stref na terenie dawnej fabryki; kontrola dostępu do terenu w celu ochrony przed wandalizmem i ze względów bezpieczeństwa.
Infrastruktura techniczna (media) – konieczny jej rozwój aby umożliwić adaptację obiektów na cele usługowe;
Oznakowanie terenu (informacyjne, ostrzegawcze i edukacyjne)
Ochrona przyrody i funkcja edukacyjna w tej dziedzinie; ochrona siedlisk nietoperzy;
Ochrona zabytków – zabezpieczenie istniejącej substancji i adaptacja i renowacja wybranych obiektów, wykorzystanie potencjału miejsca (obiekt historyczny), promowanie rozwoju turystyki; miejsce pamięci
Wykorzystanie walorów krajobrazowych, stworzenie punktów widokowych, waloryzacja zieleni; podkreślenie specyfiki miejsca
Turystyka i rekreacja – rozwój usług uzupełniających, stworzenie produktu turystyczno-rekreacyjnego ‘wielokrotnego użytku’; stworzenie oferty dla różnych grup wiekowych, pomocnicza infrastruktura usługowa
Tereny inwestycyjne zgodnie z przeznaczeniem w planie miejscowym
- HISTORIA
- PRZEMYSŁ I TECHNIKA
- OCHRONA PRZYRODY
- ŹRÓDŁA ENERGII
- ŚCIEŻKA PAMIĘCI
- SPORT, REKREACJA, KULTURA, SZTUKA
Proponuje się podzielenie terenu na pięć stref realizujących funkcje wynikające z przedstawionych uwarunkowań
A. Strefa zielona, „Park Pamięci”
Strefa zlokalizowana w północnej części terenu, w miejscu które z racji położenia jest przewidziane w planie miejscowym pod strefę zieleni wolną od zabudowy. Jednocześnie, lokalizacja ta znajduje się jest bezpośrednio przy miejscu dawnego obozu Pommernlager.
Lokalizacja łączy wyciszony klimat miejsca pamięci z tematyką poświęconą ochronie przyrody oraz walorami krajobrazowymi miejsca. Istnieją tu obiekty nadające się do zaadaptowania na cele ekspozycyjne i pomocnicze
B. Strefa Historia i Nauka
Lokalizacja wynika z umiejscowienia strefy A ochrony konserwatorskiej, największego skupienia obiektów charakterystycznych dla terenu oraz bliskości z już zagospodarowanymi obiektami SPZP Skarb. Pozwoli to na stworzenie zamkniętego przestrzennie ‘Parku Historii i Nauki’, którego tematem przewodnim będzie endogeniczna wartość obszaru: historia fabryki benzyny syntetycznej, jej tła w postaci elementów historii Wojny Światowej oraz nauki i techniki związanej z technicznym aspektem funkcjonowania zakładu i technologiami używanymi w produkcji paliw.
C. Stara fabryka
Ze względu na rozległy obszar jest to teren który łączyć będzie kilka funkcji: ochronę przyrody, odkrywanie historii fabryki, rekreację i kulturę.
Znajdują się na nim zarówno obiekty fabryczne które funkcjonować mogą jedynie jako trwałe ruiny – stanowiąc punkty tras wycieczkowych po całym obszarze dawnej fabryki, jak i obiekty nadające się do adaptacji na funkcje zbieżne z zapisami MPZP.
Najbardziej charakterystyczne obiekty na terenie to zespoły żelbetowych obudów zbiorników ciekłej parafiny, które stwarzają duże możliwości adaptacyjne. Ich nietypowy klimat dobrze komponowałby się z funkcją kulturalną, np.: plenerową galerią sztuki, salą koncertów kameralnych, przedstawień.
W dość dobrym stanie zachowania jest także budynek ‘dworca (nr 14) w centralnej części terenu. Obiekt ten może pełnić funkcję centrum łączącego funkcje ekspozycyjne (np. do czasu przygotowania obiektów w poszczególnych strefach), edukacyjne (sale szkoleniowe, konferencyjne), usługowe i pomocnicze (gastronomia, sanitariaty). Położony jest przy utwardzonym terenie nadaje się na organizowania zlotów, imprez na wolnym powietrzu, pikników, etc.
D. Sport i rekreacja
Lokalizacja funkcji sportowo-rekreacyjnej wynika z zapisów w planie miejscowym, ale proponujemy jej rozszerzenie o obszar na północy terenu z postulowanym przeznaczeniem na tor off-road dla samochodów terenowych lub quadów.
E. Strefy inwestycyjne
Obszary inwestycyjne zlokalizowane są w miejscach wynikających z zapisów planu miejscowego a także tam gdzie ich lokalizacja nie będzie wpływać negatywnie na funkcje przewidziane dla pozostałej części terenu.
2. Ogólny program funkcjonalno-użytkowy dla obszaru opracowania
Historia (krótka, średnia, długa)
Przemysł i technika
Ochrona przyrody
Źródła energii
Ścieżka pamięci
Industrialna
Przeloty dronem w okularach 3d
Obiekty do utrzymania w formie trwałej ruiny:
1, 2, 3, 7, 8, 12.1, 15.2, 16, 17, 18, 19, 20, 24, 22, 23, 26, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 33, 34, 35, 36, 37, 38, 39
Uwaga! Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie adaptowaniu obiektów z powyższej listy (przy spełnieniu wszystkich wymogów ochrony konserwatorskiej), przy uwzględnieniu zaleceń pkt 2.1.4. Na chwilę obecną jednak stan techniczny tych obiektów poddaje w wątpliwość ekonomiczny i techniczny sens takiej adaptacji. Wymaga to dokładnej, poszerzonej analizy każdego z obiektów.
Obiekty do adaptacji o niskim stopniu trudności
5, 5.1, 6, 10.1, 11, 12, 21, 25.2, 43
Obiekty do adaptacji o średnim i wysokim stopniu trudności
4, 9, 10, 11.1, 13, 13.1, 14, 15, 15.1, 17.1, 25, 44, 45
3. Uwarunkowania związane z planowaniem inwestycji na obszarze opracowania
Ze względu na specyfikę terenu podczas projektowanie obiektów na terenie dawnej fabryki należy wziąć pod uwagę następujące uwarunkowania:
1) Obowiązujący miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego
2) Obszar Natura 2000
a. W związku z obszarem Natura 2000, konieczne jest uzgodnienie planowanych inwestycji zgodnie z procedurami Rejonowej Dyrekcji Ochrony Środowiska w Szczecinie
b. Inwestycje mogą powodować konieczność przeprowadzenia procedury oceny oddziaływania na środowisko
c. Planowane inwestycje mogą wymagać opinii chiropterologicznej
3) Strefa A i B ochrony zabytków
4) Miejsce pamięci
5) Teren pofabryczny – możliwe skażenie gruntu substancjami ropopochodnymi
6) Nieznana podziemna infrastruktura dawnej fabryki
7) Trudny do oceny stan techniczny istniejących obiektów, wymagający badań laboratoryjnych
8) Teren jest obecnie pod opieką Społecznego Opiekuna Zabytków – Stowarzyszenia Przyjaciół Ziemi Polickiej „SKARB” w Policach, które posiada największą wiedzę na temat terenu dawnej fabryki – wskazane jest konsultowanie planowanych inwestycji na terenie dawnej fabryki ze Stowarzyszeniem
9) Wykorzystanie walorów endogenicznych terenu związanych z historią fabryki benzyny syntetycznej
10) Brak infrastruktury technicznej na większości terenu
4. Podsumowanie i zalecenia dotyczące etapowania prac i niezbędnych natychmiastowych prac zabezpieczających
Kierunek działań związanych z reaktywacją i dalszym rozwojem terenu dawnej fabryki benzyny syntetycznej wytyczają:
- unikatowa rola jaką teren odegrał w historii Europy,
- rozpoznawalność terenu na świecie związana z jego dawną funkcją
- objęcie terenu strefą Natura 2000 i wynikający z tego obowiązek ochrony naturalnych walorów terenu
- ochrona konserwatorska pozostałości po dawnej fabryce
- unikatowe walory krajobrazowe postindustrialnego terenu który od kilkudziesięciu lat został pozostawiony dzikiej przyrodzie
Cechy te wskazują na rozwój terenu przede wszystkim w kierunku związanym z turystyką. Pomimo braku szerokiej promocji, corocznie fabrykę odwiedza kilka tysięcy osób. W ubiegłym roku stała się ona główną bohaterką jednego z odcinków serii „Tajna historia XXw.” Bogusława Wołoszańskiego.
Drugi aspekt to przeszłość ale także pośrednio teraźniejszość związana z przemysłem i nauką. Wskazane jest podtrzymanie tego związku w formie np. rozwoju na terenie nowych inwestycji we współpracy np. z instytucjami naukowo-badawczymi, uczelniami, firmami prywatnymi w sposób nie zaburzający funkcji turystycznej i krajobrazowej obszaru. Inwestycje te powinny dodatkowo te funkcje podkreślać poprzez wykorzystanie nowej i wyjątkowej architektury tworzonej w symbiozie z naturą i tkanką pofabryczną.
Trzecia ścieżka rozwoju to kultura i sztuka która wprowadzi dodatkową formę przekazu wiedzy o terenie, nowy język i nowe spojrzenie. Przede wszystkim jednak ożywi i nada rangę miejsca do którego warto wracać wielokrotnie. Rozpocząć można od zorganizowania plenerów malarskich i fotograficznych, których uwieńczeniem będzie prezentacja ich efektów w jednym z obiektów dawnej fabryki.
W treści opracowania wskazano strefy w których poszczególne funkcje znajdą optymalne warunki do rozwoju. Stworzony został także katalog obiektów na terenie dawnej fabryki i wskazano te z nich, których stan techniczny umożliwia adaptację do nowych funkcji.
IV. Przykładowe koncepcje architektoniczne rewitalizacji wybranych obieków na terenie fabryki
A. Koncepcja zagospodarowania jednego z silosów na salę koncertową
Koncepcję wykonano w 2 wariantach – bez dachu, jako obiekt użytkowany okresowo w sezonie letnim, oraz z wykonaniem zadaszenia w formie przeszklonej kopuły. Do rozwiązania kwestia przechowywania wyposażenia obiektu w wersji bez zadaszenia.
Previous
Next
B. Koncepcja zagospodarowania jednego z silosów na salę wystawową
Koncepcję wykonano w 2 wariantach – bez dachu, jako obiekt użytkowany okresowo w sezonie letnim, oraz z wykonaniem zadaszenia w formie przeszklonej kopuły. Do rozwiązania kwestia przechowywania wyposażenia obiektu w wersji bez zadaszenia.
Previous
Next
C. Koncepcja wykonania kładki widokowej nad silosami (obiekt nr 9)
