III.Ogólna koncepcja funkcjonalno-użytkowa zagospodarowania terenu / Koncepcja podziału terenu na strefy funkcjonalne
B. Strefa Historia i Nauka
Załącznik: Plansza nr 2, Plansza Podstawowa, skala 1:2000
Plansza nr 2.pdf, ~34 MB
Opis ogólny
Strefa położona głównie na terenie strefy A ochrony konserwatorskiej i rozciągnięta na sąsiadujące tereny z zabudowaniami pofabrycznymi. Ta strefa ma za zadanie przedstawiać endogeniczny potencjał terenu: historię powstania i funkcjonowania fabryki wraz z tłem czyli elementami historii II Wojny Światowej, z uzupełnieniem na temat technicznych aspektów produkcji benzyny metodą Bergiusa;
Położenie strefy w pobliżu istniejących już i funkcjonujących budynków muzeum SPZP „Skarb” pozwala na opracowanie wielu tras wycieczek o różnych długościach i różnych tematach przewodnich. Strefa położona jest na terenie działek nr 314/80, 314/88, 2046/5, 1973/43, 1973/44, 1973/45, 1973/40, 2631, 2398 i opcjonalnie 2246. Orientacyjny obszar strefy to 26,2ha
Opis szczegółowy
Część zachodnia – muzeum SKARB, muzeum Pommernlager, początek zwiedzania terenu fabryki
Istniejące obiekty:
- Nr 41 – schron, obecnie budynek główmy muzeum SPZP Skarb
- Nr 42 – schron, obecnie muzeum SKARB – część obozowa; bezpośrednio przy schronie rozpoczęto budowę symbolicznej makiety elementów obozu – ogrodzeń z drutem kolczastym, docelowo wieża strażnicza budynek mieszkalny i inne elementy rzeczywistości obozowej. Po drugiej stronie budynku – od północy teren na pole campingowe, parking i strefę wypożyczalni pojazdów do poruszania się po terenie dawnej fabryki
- Nr 43 – schron – w trakcie adaptacji na potrzeby muzeum SKARB,
- Nr 44 – budynek do zaadaptowania na sale konferencyjno-wykładową na 100 osób
- Nr 45 – podziemna szczelina – schron ze ścianami pokrytymi farbą fluorescencyjną
- Nr 36 – brama wjazdowa do fabryki – żelbetowa konstrukcja wsporcza instalacji fabrycznych do symbolicznego wykorzystania jako brama, wjazd na teren fabryki; ze względu na stan techniczny konieczne wytyczenie ścieżki obok bramy – brak możliwości bezpiecznego przejścia pod konstrukcją; bezpośrednio za bramą – plac utwardzony na zbiórki wycieczek, z którego będą startowały grupy z przewodnikami na wycieczki po fabryce; wskazane oświetlenie iluminacyjne
- Nr 35 – ruiny komina dawnej fabryki – trwała ruina
- Nr 35.1 – schron – do sprawdzenia możliwość adaptacji na cele ekspozycyjne
- Nr 37 – ruiny budynku fabrycznego – trwała ruina, ogrodzenie i strefa bezpieczeństwa; w podziemiach siedlisko nietoperzy; obiekt do zabezpieczenia przed dostępem w okresie ochronnym od 15 października do 15 kwietnia
Część środkowa – historia Hydrierwerke Pölitz AG, prezentacja metod pozyskiwania benzyny, ekspozycje historyczne i techniczne
Istniejące obiekty:
- Nr 32 – fundamenty instalacji kompresorów dawnej fabryki – trwała ruina do zabezpieczenia; wskazane częściowe oświetlenie iluminacyjne
- Nr 32.1 – schron do zaadaptowania na cele ekspozycyjne związane z fabryką: makieta zakładu, ekspozycja zdjęć i materiałów o fabryce
- Nr 33 – fundamenty instalacji i urządzeń fabrycznych – trwała ruina; ogrodzenie i strefa bezpieczeństwa
- Nr 34 – ruiny fundamentów instalacji fabrycznych – trwałą ruina – do ogrodzenia, warunkowo – do zwiedzania po udrożnieniu przejść i zabezpieczeniu obiektów; obiekt składa się z szeregu mniejszych betonowych budowli na planie ośmiokątów, które można docelowo wykorzystać jako miejsca ekspozycji kolejnych etapów obróbki surowców, etapów historii fabryki, lub etapów w historii II Wojny Światowej; wskazane częściowe oświetlenie iluminacyjne
- Nr 3 – ruiny budynków elektrowni – trwała ruina – do ogrodzenia i ustanowienia strefy bezpieczeństwa; w chwili obecnej grozi zawaleniem / spadającymi elementami; wskazane oświetlenie iluminacyjne
- Nr 1 – młyn węglowy – najbardziej charakterystyczny i najlepiej znany obiekt będący wizytówką dawnej fabryki; konieczne ogrodzenie i ustanowienie strefy bezpieczeństwa, ze względu na ryzyko zawalenia części konstrukcji; w sąsiedztwie obiektu do utworzenia plan z miejscem na ognisko po zakończeniu wycieczek oraz miejsce na wieżę widokową wys. ok. 25-30m; wskazane oświetlenie iluminacyjne
- Nr 2 – szkielet najwyższego obecnie budynku – trwała ruina; konieczne ogrodzenie i ustanowienie strefy bezpieczeństwa, ze względu na ryzyko zawalenia części konstrukcji; wskazane oświetlenie iluminacyjne (patrz fot. 3)
- Nr 3.1 – ruiny budynku, trwała ruina – konieczne ogrodzenie i ustanowienie strefy bezpieczeństwa
- Nr 5 – schron do zaadaptowania na cele ekspozycyjne związane z nauką i techniką oraz technologią wykorzystywaną w fabryce; makiety, zdjęcia, modele urządzeń,
- Nr 5.1 – schron do zaadaptowania na cele ekspozycyjne lub pomocnicze (magazyn)
- Nr 6 – schron do zaadaptowania na cele ekspozycyjne lub pomocnicze
Nr 4 – szkielet budynku; ze względu na niejasny stan prawny nie możemy obecnie określi czy budynek będzie możliwy do wykorzystania na cele przedsięwzięcia; jeżeli tak – istnieje możliwość zaadaptowania go na cele wystawienniczo-edukacyjno-konferencyjne z uzupełniającą funkcją gastronomiczną uwzględniającą utworzenie na dachu budynku zewnętrznej kawiarni/restauracji z widokiem na teren dawnej fabryki; atutem jest bliskość infrastruktury technicznej i niezależny dojazd od strony ul.Kamiennej; (patrz także fot. nr 8 i 9)
Część wschodnia – historia Hydrierwerke Pölitz AG, obiekty na trasie wycieczek; czasy powojenne
Istniejące obiekty:
- Nr 30 – schron który przeżył próbę wysadzenia w powietrze w czasach Enklawy; wnętrze do udostępnienie jako trwałą ruina – świadectwo wydarzeń, po wykonaniu analizy technicznej i zabezpieczeniu.
- Nr 31 – ruiny budynku, obecnie – trwała ruina – konieczne ogrodzenie i ustanowienie strefy bezpieczeństwa; po zabezpieczeniu i wykonaniu ekspertyzy do potencjalnego udostępnienia zwiedzającym
- Nr 38 – ruiny budynku – trwała ruina – konieczne ogrodzenie i ustanowienie strefy bezpieczeństwa
Południowa część strefy – do obsadzenia zielenią izolującą; istniejące wloty do siedlisk nietoperzy do zabezpieczenia.
